Gastblog door Josje Kriest
Runen zijn schrifttekens van oud-Germaanse volkeren, zoals de Vikingen. Ze bestaan uit rechte en hoekige lijnen die vaak in steen werden gekrast, de zogenaamde runenstenen. De tekens dateren van het begin van de jaartelling en zijn (zeer lokaal, bijv. in Zweden) nog gebruikt tot ver in de 19e eeuw. Wij gingen op zoek naar runentekens die diep in het Noord-Amerikaanse binnenland liggen.
Vorig jaar, na het bewonderen van de zonsverduistering in de VS in het Middenwesten van het land, verbleven we enkele dagen in het westen van de staat Arkansas. Het is een bergachtig gebied: de Ozark Mountains (foto boven: Mount Magazine, de hoogste top van 839m) en de Ouachitas. Beide oost-west lopende bergruggen lopen door in Oklahoma. We besloten even de grens met Oklahoma over te gaan, om iets bijzonders te bekijken: runenstenen. Er zijn een paar locaties in die streek waar dat soort stenen zijn gevonden en bij het plaatsje Heavener is een park gerealiseerd rond de stenen: het Historic Heavener Runestone Park.
Het park bestaat uit een bosachtig gebied van licht gemetamorfoseerde zandsteen van Paleozoïsche oorsprong. Een wandelpad leidt naar de steen met de runen (foto onder: de runen van Heavener), die nu beschermd wordt door een soort schuur. Waarschijnlijk betekenen de tekens zoiets als ‘Vallei van Glome’. De begeleidende tekst van de runen vermeldt dat de inscripties gemaakt zijn door Vikingen tussen 600 en 800 AD. Een Scandinavische professor heeft dat bevestigd.
Ik heb wat gezocht op internet en begrijp dat de meeste archeologen die naar de runen hebben gekeken, van mening zijn dat de runen echter veel jonger zijn, 19e eeuws, en zijn achtergelaten door Scandinavische immigranten. Ook Hendrik Williams, een professor in Noorse talen van de Universiteit van Uppsala, neigt naar die mening. Maar volgens hem is er een 20% kans dat de runen veel ouder zijn, 10e-11e eeuws.
Het is duidelijk dat de parkorganisatie graag die laatste gedachte aanhoudt: dat de runen van oude Vikingen afkomstig zijn. Maar hoe kwamen die zo ver in het binnenland van Amerika? Ruimte genoeg voor speculatie. Vikingen reisden voornamelijk over water. Het gebied van Heavener ligt relatief dicht bij de Arkansas River, een vrij forse zijrivier van de Mississippi. Waren de Vikingen vanuit Scandinavië naar Amerika (Groenland) gereisd en vervolgens de kust afgevaren naar het zuiden, Florida rond, om vervolgens de Mississippi op te varen en een zijarm in te slaan (een afstand via de rivieren van een kleine 1000 km)? Het zou een bijzondere tocht geweest zijn. Er zijn echter verder in dit deel van Amerika, behalve wat runen, nergens enige sporen van zo’n tocht gevonden, dus tja…..?
